Çekim ekleri, gerek isim soylu gerekse fiil soylu kelimelerin sonuna eklenerek cümle içinde diğer kelimelerle anlam bağlantısı kurmalarını sağlayan ekler. Kendi başlarına bir anlam ifade etmezler.
Çekim ekleri kelimelerin cümle içinde zaman, yön, aitlik, tekil ya da çoğulluk gibi anlamları üstlenmelerini sağlar.
Çoğul ekleri cümlede bahsi geçen varlıkların birden fazla sayıda olduğunu belirtirler. Türkçedeki çoğul ekleri "-ler" ve "-lar"'dır.
Ancak bahsi geçen varlığın miktarı belirtilmişse çoğul eki kullanılmaz:
Türkçede ismin başlıca beş hâli vardır: yalın hâl (eksiz), belirtme hâli (-i), yönelme hâli (-e), bulunma hâli (-de), ayrılma hâli (-den).
Bunların haricinde eşitlik eki "-ce" ve vasıta eki "-le" de bazı kaynaklarda hâl eki olarak adlandırılır.
İsminin sonuna eklendiği varlıkların kime ait olduğunu ifade eder:
İyelik ekleri, ismin önüne benim, onun, bizim, sizin, onların zamirleri getirilerek bulunabilir:
İyelik ekleri isim tamlamalarında tamlanan kelimeye eklendikleri için "tamlanan eki" olarak da bilinirler:
İlgi ekleri "ın, in, un, ün" biçimindedir. Belirtili isim tamlaması kurarken, tamlayan görevindeki kelimeye eklenirler.
-ce biçimindedir.
"-e göre" anlamı katar:
"Gibi, benzer şekilde" anlamı katar:
"Birliktelik, beraberlik" anlamı katar:
Miktarları vurgulamak için kullanılır:
Eşitlik eki olan -ce, isimden isim yapan yapım eki -ce ile karıştırılmamalıdır:
Vasıta eki olan -le, "ile" edatının kelimeye birleşik yazılan hâlidir. "vasıta, durum ve birliktelik" anlamları katar:
Yükleme zaman anlamı katan -r, -yor, -mekte, -di, -miş ve -ecek ekleridir:
Konuşmacının cümlenin eylemi ile ilgili duygu ve düşüncelerini bildiren gereklilik, dilek-şart ve istek kipi ekleridir (Emir kipinin eki yoktur.):
Ek-fiiller, İsim cümlelerinde yüklem yapma görevinde kullanılan -idi, -imiş, -ise ve -dir ekleridir. Bunun yanı sıra basit zamanlı fiillerden bileşik zamanlı fiil yapmaya yararlar.
Orijinal kaynak: çekim eki. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page